به طور کلی بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است.
تفاوت آن با سیستمهای دیگر این است که اطلاعات ذخیره شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته میشوند و با استفاده از رمزنگاری امکان حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده تقریبا غیرممکن است.
بیت کوین اولین کاربرد از این فناوری بود و از بلاک چین برای ذخیره اطلاعات دارایی کاربران بهره برد. اگر بلاک چین یک سیستم عامل باشد، بیت کوین نرم افزاری روی این سیستم عامل است.
در هر بلاک هر اطلاعاتی میتواند ثبت شود; از جرم و جنایتهای یک فرد تا نمایش اطلاعات حساب برای داراییها مانند بیت کوین. در بلاک چین، اطلاعات در بلاکها قرار میگیرند و با هم به صورت زنجیرهای مرتبط میشوند.
برای مثال بلاک چین زیر را در نظر بگیرید، هر بلاک یک کشور را نشان میدهد که نام شهرهای آن کشور در آن ثبت شده هستند.
یک چیز دیگر هم وجود دارد. هر کدام از این بلاکها چیزی به نام هش دارند. یک هش رشتهای از کارکترهاست که با توابع خاصی ساخته میشود.
مثلاً در عکس بالا برای بلاک ایران که حاوی اطلاعات اسم شهرهای تهران، اصفهان و تبریز است، هش بلاک «NYLAC» است.
در بلاک چین، هش بلاکهای بعدی حاوی هش بلاک قبلی هم هستند.
هش در هر با یک تابع ریاضی خاص بهدست میآید که توسعه دهندگان آن را مشخص میکنند. کوچکترین تغییر در اطلاعات یک بلاک، هش آن را به طور کلی تغییر میدهد.
مثلاً اگر یک کاراکتر به اطلاعات اسم شهرهای ایران اضافه شود، هش بلاک تغییر میکند و در نتیجه بلاکهای بعدی هم غیر معتبر خواهند شد به همین دلیل این فناوری بلاک چین یا زنجیره بلاکها نام دارد.
اگر کسی محتوای یک بلاک را تغییر دهد و هش بلاکهای بعدی را به روز رسانی کند، چه میشود؟ این امکان وجود دارد اما شما توزیع را در نظر نگرفتهاید. دادههای بلاک چین در یک کامپیوتر یا سرور خاص ذخیره نمیشوند. هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه وصل شود یک نسخه از بلاک چین را دریافت میکند.
یک مثال:
من در یک جمع ۱۰۰ نفری، برگه ای از اطلاعات را بالا میگیرم و همه با تلفن همراهشان از آن برگه عکس میگیرند. حالا اگر من آن اطلاعات را نابود کنم یا تغییری در آن دهم دیگر برای آن جمع قابل پذیرش نیست زیرا آنها یک کپی از نسخه اصلی را دارند، مگر اینکه من موبایل همه را بگیرم و آن را حذف کنم.
حالا این جمع میتواند به صورت عمومی و بالای چندین میلیون نفر باشد که در بیت کوین و اتریوم و سایر ارزهای بلاک چینی شاهد آن هستیم و یا به صورت خصوصی برای یک جامعه مخصوص باشد. blockchain یک شرکت نمونهای خصوصی است.
وقتی شما به یک بلاک چین متصل میشوید، یک نسخه از کل بلاک چین را دریافت میکنید. هرگونه تغییری در blockchain امکان پذیر نیست مگر اینکه بیش از ۵۰ درصد از دادههای رایانههای متصل به شبکه تغییر کند.
در حقیقت این فناوری به خودی خود یک فناوری بنیادی نیست بلکه مجموعهای از فرایندهای هش گذاری و رمزنگاری، توزیع جمعی و … است که باعث ایجاد ایدهی آن شدهاند.
انواع blockchain
در حال حاضر به طور کلی سه نوع بلاک چین قابل راه اندازی است. اما احتمالا در آینده از انواع های جدید بهرهمند خواهیم شد.
عمومی ضد انحصاری
مثال اجرایی: بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و انواع سیستم های عمومی و آزاد مبتنی
اغلب شما این یکی را میشناسید. بیت کوین و اتریوم نمونههایی از این نوع هستند. در این نوع، ما انحصار تراکنشها را در اختیار نداریم. برای مثال بیت کوین را در نظر میگیریم که یک دفترکل توزیع شده است.